An Rialachán maidir le Bainistiú Tearmainn agus Imirce
Cuirtear an Rialachán maidir le Bainistiú Tearmainn agus Imirce (RBTI) in ionad ‘Rialachán Bhaile Átha Cliath III’ atá ann faoi láthair agus:
- Feabhsaíonn sé an córas lena gcinntear cén Ballstát atá freagrach as iarratais ar thearmann trína dhéanamh níos éifeachtúla agus níos cobhsaí, agus trí ghluaiseachtaí tánaisteacha a chosc.
- Bunaíonn sé córas dlúthpháirtíochta do na Ballstáit a bhfuil brú imirce orthu ar córas éigeantach é ach ar córas solúbtha é.
Freagracht shoiléir
Leis an Rialachán nua, soiléirítear na critéir maidir le freagracht agus na rialacha lena gcinntear cén Ballstát atá freagrach as measúnú a dhéanamh ar iarratas ar thearmann. I measc na bpríomhathruithe, áirítear an méid seo a leanas:
- Spriocdhátaí níos giorra do na nósanna imeachta go léir (mar shampla iarraidh ar thógáil ar ais a chur isteach laistigh de choicís, in ionad 2 mhí, tar éis amas Eurodac a fháil), rud a rannchuideoidh le próiseas níos tapa agus níos éifeachtúla a bheith ann chun a chinneadh cén Ballstát atá freagrach.
- An oibleagáid a thabhairt isteach iarratas a dhéanamh ar chosaint i mBallstát na chéad iontrála agus fanacht ann go dtí go gcinntear cén Ballstát atá freagrach. Beidh iarmhairtí tábhachtacha ann mura gcomhlíonfar an oibleagáid sin, amhail foráil a dhéanamh maidir le bunriachtanais amháin seachas maidir leis na dálaí glactha iomlána.
- An nós imeachta ‘tógáil ar ais’ maidir le duine a chur ar ais ó Bhallstát amháin go Ballstát eile a dhéanamh níos éifeachtaí, go háirithe trí theorainneacha ama níos giorra a thabhairt isteach agus gan aon aistriú freagrachta i gcás nach seoltar an fógra maidir le tógáil ar ais in am.
- Critéir theaghlaigh a threisiú, tríd an méid seo a leanas a dhéanamh i measc nithe eile:
- Teaghlaigh arna mbunú le linn idirthurais a chumhdach sula dtagann siad isteach san Aontas;
- An fhéidearthacht a thabhairt isteach freagracht a bhunú don Bhallstát ina bhfuil cónaí ar bhall teaghlaigh de chuid an iarratasóra go dlíthiúil ag a bhfuil cead cónaithe fadtéarmach arna eisiúint de réir rialacha an Aontais;
- An oibleagáid a thabhairt isteach tosaíocht a thabhairt i gcónaí do chásanna a bhaineann leis an teaghlach.
- Comhairleoireacht dhlíthiúil saor in aisce a áirithiú do gach iarratasóir.
Dlúthpháirtíocht éigeantach ach í solúbtha
Leis an Rialachán nua, tugtar isteach sásra dlúthpháirtíochta atá buan, éigeantach agus bunaithe ar riachtanais, sásra a chuirfear in ionad na réiteach deonach ad hoc atá ann faoi láthair. Feidhmeoidh an sásra nua sin mar a leanas:
- Faoin 15 Deireadh Fómhair gach bliain, déanfaidh an Coimisiún an méid seo a leanas:
- Tuarascáil bhliantúil a ghlacadh ina ndéantar measúnú ar staid na himirce ar fud an Aontais, agus i mBallstáit uile an Aontais.
- Cinneadh cur chun feidhme a ghlacadh lena gcinntear maidir le Ballstát ar leith (i) an bhfuil sé faoi bhrú imirce, nó (ii) an bhfuil sé i mbaol go mbeidh brú imirce ann le linn na bliana atá le teacht, nó (iii) an mbeidh aghaidh le tabhairt aige ar staid shuntasach imirce (staid nach bhfuil chomh dian céanna leis an mbrú imirce agus lena gcuirtear san áireamh éifeacht charnach líon bliantúil na n-imirceach faoi láthair agus líon bliantúil na n-imirceacha bhí ann sna blianta roimhe seo).
- Togra le haghaidh Gníomh Cur Chun Feidhme ón gComhairle ina n-áirítear líon na n-athlonnuithe agus na ranníocaíochtaí dlúthpháirtíochta airgeadais is gá don bhliain atá le teacht.
- Ar an mbonn sin, glacfaidh an Chomhairle Gníomh Cur Chun Feidhme ón gComhairle roimh dheireadh na bliana lena mbunófar an Comhthiomsú Dlúthpháirtíochta, lena n-áireofar na gealltanais shonracha atá déanta ag gach Ballstát maidir le gach cineál ranníocaíochta dlúthpháirtíochta. Cé go bhfuil sé éigeantach do na Ballstáit ranníocaíocht a dhéanamh leis an dlúthpháirtíocht, is féidir leo rogha a dhéanamh maidir leis an gcineál birt dlúthpháirtíochta nó maidir leis na cineálacha beart dlúthpháirtíochta ba mian leo cur leis an gComhthiomsú Dlúthpháirtíochta:
- Athlonnuithe iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta nó, má chomhaontaíonn an Ballstát is rannchuiditheoir agus an Ballstát is tairbhí araon, athlonnuithe tairbhithe cosanta idirnáisiúnta.
- Ranníocaíochtaí airgeadais:
- I gcás gníomhaíochtaí sna Ballstáit
- I gcás gníomhaíochtaí i dtríú tíortha nó maidir le tríú tíortha
- Bearta malartacha dlúthpháirtíochta (i.e. tacaíocht foirne agus tacaíocht chomhchineáil).
Is féidir leis na Ballstáit a bhfuil aghaidh le tabhairt acu ar ‘staid shuntasach imirce’ rompu asbhaint a iarraidh i leith a ranníocaíochtaí dlúthpháirtíochta. In ionad athlonnú a dhéanamh, is féidir le Ballstáit a ndéanann gluaiseachtaí tánaisteacha difear dóibh a thairiscint, má chomhlíontar coinníollacha áirithe, freagracht a ghlacadh ina ionad sin as scrúdú a dhéanamh ar iarratas ó iarratasóir atá i láthair ar a chríoch cheana féin, rud a áireofar mar chineál dlúthpháirtíochta ar a dtugtar ‘fritháirimh freagrachta’. Tagann fritháireamh freagrachta chun bheith éigeantach mura leor na gealltanais maidir le hathlonnú.
Déanfaidh Comhordaitheoir Dlúthpháirtíochta de chuid an Aontais sa Choimisiún formhaoirseacht ar an bpróiseas ar fad agus tacóidh sé leis.
Leis na rialacha nua freagrachta, soláthraítear córas níos éifeachtúla chun an méid seo a leanas a dhéanamh:
- Gluaiseachtaí tánaisteacha a laghdú.
- Deireadh a chur leis an bhféidearthacht duine a bhfuil riosca slándála ag baint leis a aistriú idir na Ballstáit.
- A áirithiú nach dtarlaíonn aistriú freagrachta idir na Ballstáit mar thoradh ar ghníomhaíochtaí na n-iarratasóirí.
Ar an taobh eile, déanfaidh na rialacha nua dlúthpháirtíochta foráil maidir le córas éigeantach atá intuartha agus solúbtha araon chun a áirithiú nach bhfágfar na Ballstáit ina n-aonar le linn aghaidh a thabhairt ar staid brú imirce.
Leis na rialacha nua, déanfar an méid seo a leanas:
- Feabhas a chur ar intuarthacht an chórais freagrachta agus ar na cearta gaolmhara i gcás na n-iarratasóirí agus feasacht na n-iarratasóirí a mhéadú trí chomhairleoireacht dhlíthiúil saor in aisce.
- A áirithiú go dtugtar tús áite do chásanna teaghlaigh, ionas go dtugtar teaghlaigh le chéile a luaithe is féidir sa phróiseas tearmainn.
- Foráil a dhéanamh maidir le próisis níos tapa agus níos éifeachtaí do gach iarratasóir.
An Rialachán maidir leis an Nós Imeachta Tearmainn (lena n-áirítear an Rialachán maidir leis an Nós Imeachta Teorann um Fhilleadh)
Leis an Rialachán maidir leis an Nós Imeachta Tearmainn bunaítear nós imeachta atá coiteann, cothrom agus éifeachtúil chun cinneadh a dhéanamh maidir le hiarratas ar thearmann agus, ag an am céanna, teorainn a chur le mí-úsáid agus deireadh a chur le dreasachtaí le haghaidh gluaiseachtaí tánaisteacha ar fud an Aontais. In éineacht leis an Rialachán maidir leis an Nós Imeachta Teorann um Fhilleadh, bunaítear nós imeachta teorann éigeantach freisin i gcás an phróisis tearmainn agus an phróisis um fhilleadh araon ag an teorainn sheachtrach. Tá an chuid den nós imeachta teorann a bhaineann le filleadh leagtha amach i Rialachán ar leith ar chúiseanna dlíthiúla chun a léiriú go gcuireann na rialacha maidir le filleadh ar leibhéal an Aontais le rialacha Schengen.
- Nósanna imeachta níos simplí agus níos soiléire, mar aon le teorainneacha ama níos réasúnaí d’iarratasóirí chun aontú don nós imeachta agus chun scrúdú na n-iarratas a thabhairt chun críche.
- Rialacha níos déine chun droch-úsáid an chórais agus gluaiseachtaí tánaisteacha a chosc, i.e. feidhm a bheith ag an oibleagáid i dtír na chéad iontrála: más rud é, maidir le hiarratasóir ar cinneadh a iarratas i mBallstát amháin, go n-éalaíonn sé agus go ndéanann sé iarratas i ndara Ballstát, déanfaidh an Ballstát sin an t-iarratas a bhreithniú mar iarratas ina dhiaidh sin.
- Ráthaíochtaí nós imeachta lena gcoimircítear cearta iarratasóirí: i.e. comhairleoireacht dhlíthiúil saor in aisce le linn chéim riaracháin an nós imeachta: i.e. treoir maidir le céim riaracháin an nós imeachta lena n-áirítear faisnéis maidir leis na cearta agus na hoibleagáidí, cúnamh chun iarratas a chur isteach; faisnéis maidir le conas agóid a dhéanamh i gcoinne cinneadh diúltaithe agus maidir le cúnamh dlíthiúil agus ionadaíocht dhlíthiúil saor in aisce le linn chéim an achomhairc arna iarraidh sin don iarratasóir.
- Aird níos mó a thabhairt ar dhaoine leochaileacha a bhfuil riachtanais speisialta acu.
- Liosta éigeantach foras ar dá réir nach mór dlús a chur leis an scrúdú ar iarratas.
- Rialacha níos soiléire maidir le forais neamh-inghlacthachta a chur i bhfeidhm agus maidir le coincheapa an tríú tír shábháilte agus thír an chéad tearmainn a chur i bhfeidhm.
- Naisc níos dlúithe idir na próisis um thearmainn agus um fhilleadh lena n-áirithítear go n-eisítear cinneadh diúltach um thearmann i gcomhpháirt le cinneadh um fhilleadh agus go ndéileáiltear le hachomhairc in aghaidh an dá chinneadh laistigh de na hamlínte céanna.
- Nós imeachta teorann éigeantach um thearmann a thabhairt isteach i ngach Ballstát ar nós imeachta é lena ngabhann ré 12 sheachtain i dtrí chás nuair is amhlaidh:
- gur chuir an t-iarratasóir na húdaráis ar míthreoir d’aon ghnó nó gur scrios sé nó gur dhiúscair sé doiciméad aitheantais nó doiciméad taistil d’aon ghnó;
- gur contúirt é an t-iarratasóir don tslándáil náisiúnta nó don ord poiblí; nó
- go bhfuil an t-iarratasóir de náisiúntacht tríú tír ina bhfuil cion 20 % nó níos lú ann maidir leis na cinntí lena ndeonaítear cosaint idirnáisiúnta.
- I gcás ina ndiúltaítear d’iarratas sa nós imeachta teorann um thearmann, aistrítear an náisiúnach tríú tír chuig an nós imeachta teorann um fhilleadh ar feadh uastréimhse 12 sheachtain d’fhonn iad siúd nach bhfuil aon cheart acu fanacht san Aontas a fhilleadh go tapa.
- Braitheann cur i bhfeidhm praiticiúil an nós imeachta teorann ar acmhainneacht leordhóthanach a bheith ag na Ballstáit iarratais ar thearmann agus filleadh a phróiseáil, i.e. dóthain bonneagair agus foirne oilte a bheith acu chun líon áirithe iarratasóirí a phróiseáil. Tá an acmhainneacht leordhóthanach socraithe ag 30,000 ar leibhéal an Aontais, agus déanfaidh an Coimisiún í a bhunú, ar leibhéal na mBallstát, gach 3 bliana trí bhíthin Gníomh Cur Chun Feidhme.
- Mí-úsáid a chosc trí oibleagáidí soiléire a leagan amach d’iarrthóirí tearmainn chun comhoibriú leis na húdaráis ar fud an nós imeachta agus trí iarmhairtí diana a chur ag gabháil le neamh-chomhlíonadh.
- Nós imeachta teorann éigeantach um thearmann a thabhairt isteach i ngach Ballstát ar nós imeachta é lena ngabhann ré 12 sheachtain chun a chinneadh an bhfuil iarratais gan bhunús nó neamh-inghlactha. Le linn an t-iarratas a bheith á scrúdú, ligtear d’iarratasóirí fanacht ag teorainn Ballstáit ach ní údaraítear dóibh dul isteach i gcríoch an Bhallstáit sin. Tá cur i bhfeidhm an nós imeachta teorann éigeantach i gcás ina ndiúltaítear d’iarratas sa nós imeachta teorann um thearmann. Aistrítear an náisiúnach tríú tír chuig an nós imeachta teorann um fhilleadh ar feadh uastréimhse 12 sheachtain, d’fhonn iad siúd nach bhfuil aon cheart acu fanacht san Aontas a fhilleadh go tapa.
- Is féidir leis na Ballstáit coincheap an tríú tír shábháilte a chur i bhfeidhm agus níos mó soiléireachta a bheith acu maidir leis na critéir chuige sin, i.e. ar choinníoll go bhfuil ‘nasc leordhóthanach’ ann idir an t-iarratasóir agus an tír neamh-AE atá i gceist. Le linn déanamh amhlaidh, beidh na Ballstáit in ann leas a bhaint as liostaí an Aontais agus as liostaí náisiúnta araon. Beidh na Ballstáit in ann an coincheap sin a chur i bhfeidhm ina n-aonar freisin, i.e. a mheas go gcomhlíonann tríú tír nach bhfuil ar liosta an Aontais ná ar liosta náisiúnta na critéir lena meas mar thríú tír shábháilte i ndáil le hiarratasóir sonrach.
Ón tráth a dhéantar an t-iarratas, meastar gur iarratasóir ar chosaint idirnáisiúnta é náisiúnach tríú tír nó duine gan stát agus tá sé de cheart aige fanacht sa Bhallstát freagrach (ag an teorainn, má thagann sé faoi réir an nós imeachta teorann, nó laistigh den chríoch, má chuirtear nós imeachta luathaithe/rialta i bhfeidhm) go dtí go ndéantar cinneadh.
Cosnófar iarratasóirí i gcomhréir leis an dlí idirnáisiúnta, le Cairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, agus lánurraim á tabhairt do phrionsabal an non-refoulement.
Coimircí láidre maidir le mionaoisigh, lena n-áirítear mionaoisigh neamhthionlactha, mar a leanas:
- Is treoirphrionsabal é leas an linbh atá le cur san áireamh ar fud gach céim den nós imeachta. Ní mór measúnú leasa a dhéanamh i gcomhréir le forálacha ábhartha na Treorach maidir le Coinníollacha Glactha;
- An deis a bheith ag mionaoiseach agallamh pearsanta a dhéanamh (inghlacthacht agus/nó tuillteanais) más chun a leasa é agus é a dhéanamh ar an modh iomchuí;
- Beidh ionadaí sealadach de chúnamh ag mionaoisigh neamhthionlactha agus déanfaidh ionadaí sealadach ionadaíocht dóibh chun cabhrú leo clárú, taisceadh, méarlorgaireacht agus gach céim nós imeachta is gá a dhéanamh;
- Tá an t-ionadaí le ceapadh tráth nach déanaí ná 15 lá oibre ón uair a rinneadh an t-iarratas;
- Ní fhéadfaidh líon na mionaoiseach neamhthionlactha in aghaidh an ionadaí a bheith níos mó ná 30, agus 50 ar a mhéad a bheidh ann i gcás líon díréireach iarratas a bheith déanta ag mionaoisigh neamhthionlactha;
- Measúnú aoise: measúnú ildisciplíneach lena n-áirítear measúnú síceasóisialta; ní úsáidfear scrúdú dochtúra chun na críche seo ach amháin mar rogha dheiridh.
Tá sé de cheart ag iarratasóirí agallamh pearsanta a fháil agus dul i gcomhairle le comhairleoir dlí nó le comhairleoir eile ag gach céim den phróiseas. Tá sé de cheart ag iarratasóirí achomharc a dhéanamh in aghaidh cinneadh diúltach um thearmann agus in aghaidh an chinnidh um fhilleadh a eisítear ag an tráth céanna. Níl éifeacht fionraíochta uathoibríoch i gceist leis na hachomhairc i gcoinne na gcineálacha cinntí seo a leanas (níl aon cheart fanachta uathoibríoch i gceist):
- cinneadh diúltach maidir leis na tuillteanais arna eisiúint i nós imeachta brostaithe nó i nós imeachta teorann (ach amháin más mionaoiseach neamhthionlactha an t-iarratasóir);
- cinneadh maidir le neamh-inghlacthacht (ach amháin más é prionsabal an tríú tír shábháilte an foras le diúltú);
- cinneadh lena ndiúltaítear iarratas toisc gur tarraingíodh siar go hintuigthe é;
- cinneadh cosaint idirnáisiúnta a tharraingt siar más rud é, ar bhonn aon cheann de na forais seo a leanas – forais eisiaimh (dídeanaithe), baol don tslándáil (dídeanaithe), ciontú i gcoir thar a bheith tromchúiseach agus gur contúirt é don phobal (dídeanaithe), forais eisiaimh (tairbhithe de chosaint choimhdeach).
I gcásanna den sórt sin, féadfaidh an duine an ceart fanacht a iarraidh (is é 5 lá ar a laghad an spriocdháta chun iarraidh den sórt sin a thaisceadh) nó féadfaidh an chúirt cinneadh ex officio a dhéanamh maidir leis an ábhar sin. Ceadaítear don duine fanacht go dtí go rachaidh an spriocdháta chun iarraidh den sórt sin a thaisceadh in éag nó, i gcás ina mbeidh iarraidh den sórt sin taiscthe ag an duine, go dtí go mbeidh cinneadh déanta ag an gcúirt ina leith sin.
Ainmniú tríú tír shábháilte ar leibhéal an Aontais
Cé go bhfuil na forálacha riachtanacha ann sa Rialachán ar forálacha iad ina sonraítear na critéir ba cheart do thríú tír a chomhlíonadh chun go measfar í a bheith sábháilte agus na rialacha maidir le liosta an Aontais de thríú tíortha sábháilte a chur ar bun agus a mhodhnú, níl aon liosta den sórt sin i gceangal leis an Rialachán. Féadfar an liosta a ghlacadh ag céim níos déanaí trí leasú a dhéanamh ar an Rialachán. Is féidir leis na Ballstáit leanúint dá liostaí náisiúnta a choinneáil ag an am céanna, fiú tar éis liosta an Aontais a ghlacadh.
Áirítear an méid seo a leanas ar na critéir nach mór do thríú tír a chomhlíonadh chun go n-ainmneofar í mar thríú tír shábháilte: nach bhfuil bagairt ar bheatha ná ar shaoirse duine mar gheall ar chine, reiligiún, náisiúntacht, etc.; nach bhfuil aon bhaol ann go ndéanfar díobháil thromchúiseach; tá an fhéidearthacht ann cosaint éifeachtach a iarraidh agus, má chomhlíontar na coinníollacha, cosaint éifeachtach a fháil.
Seo iad a leanas na príomhdhifríochtaí idir coincheap an tríú tír shábháilte agus coincheap na tíre tionscnaimh sábháilte: tagraíonn tríú tír shábháilte do thír ar féidir a mheas go bhfuil sí sábháilte d’iarratasóir nach náisiúnach den tríú tír sin, ach tagraíonn tír thionscnaimh shábháilte do thír a mheastar a bheith sábháilte dá náisiúnaigh (nó d’iar-ghnáthchónaitheoirí, i gcás iarratasóirí gan stát).
An Rialachán maidir le Géarchéim agus Force Majeure
Leis an Rialachán maidir le Géarchéim agus Force Majeure, tugtar aghaidh ar staideanna géarchéime, lena n-áirítear ionstraimiú, agus ar force majeure, agus déantar foráil maidir le maoluithe agus bearta dlúthpháirtíochta do na Ballstáit.
Leis an Rialachán seo, déantar foráil maidir le dlúthpháirtíocht fheabhsaithe agus ceadaítear maoluithe a dhéanamh in imthosca eisceachtúla agus ar feadh na tréimhse ama is giorra is gá.
Dlúthpháirtíocht a threisiú:
- D’fhéadfadh socruithe feabhsaithe dlúthpháirtíochta a bheith ann i bhfoirm athlonnuithe, ranníocaíochtaí airgeadais, bearta malartacha dlúthpháirtíochta (amhail tacaíocht foirne nó tacaíocht chomhchineáil) nó meascáin de na bearta sin.
- Nuair nach leor na bearta sin, cuirfear tús le ‘fritháirimh freagrachta’ mar a thugtar orthu. Ciallaíonn sé sin go nglacfaidh an Ballstát is rannchuiditheoir freagracht as iarratais atá i láthair ar a gcríoch cheana féin, agus ba cheart don Bhallstát a bhfuil géarchéim ag bagairt air a bheith freagrach astu de ghnáth.
- Murab ionann agus an Rialachán maidir le Bainistiú Tearmainn agus Imirce, i staideanna géarchéime, is gá do na Ballstáit is rannchuiditheoirí gach athlonnú (dlúthpháirtíocht daoine) a chumhdach, suas le 100 % de na riachtanais athlonnaithe a shainaithnítear sa Phlean Freagartha Dlúthpháirtíochta.
- Dá bhrí sin, i staid géarchéime, d’fhéadfadh sé go mbeadh ar na Ballstáit is rannchuiditheoirí freagracht a ghlacadh as scrúdú a dhéanamh ar iarratais ar chosaint idirnáisiúnta go feadh méid is mó ná a gcion cothrom. Sa chás sin, beidh na Ballstáit sin in ann an chuid bhreise sin a asbhaint óna ranníocaíochtaí dlúthpháirtíochta amach anseo.
Maoluithe:
Féadfaidh Ballstáit nach mór dóibh aghaidh a thabhairt ar staid géarchéime, lena n-áirítear ionstraimiú, nó a bhfuil aghaidh á tabhairt acu ar force majeure, maolú a dhéanamh ar rialacha áirithe dá bhforáiltear san acquis tearmainn, lena n-áirítear na nithe seo a leanas:
- Síneadh le hamlínte chun iarratais ar chosaint idirnáisiúnta a chlárú go 4 seachtaine ón uair a dhéantar iad; ré níos faide i leith an nós imeachta teorann (fadú ó 12 sheachtain go huastréimhse 18 seachtaine);
- Teorainneacha ama fadaithe le haghaidh rialacha lena gcinntear an Ballstát atá freagrach (i gcás staideanna géarchéime, oll-teacht isteach agus force majeure amháin). Ciallaíonn sé sin, mar shampla, fadú a dhéanamh ar an teorainn ama chun iarraidh ar ghabháil ar láimh a thíolacadh, ó 1 mhí nó 2 mhí go 4 mhí ón dáta a cláraíodh an t-iarratas.
- Maoluithe ar chur i bhfeidhm an nós imeachta teorann agus leathnú a dhéanamh ar raon feidhme an nós imeachta teorann, ag brath ar an staid.
Tugtar de chumhacht do na Ballstáit freagairt do ghéarchéimeanna, d’ionstraimiú agus do force majeure, rud a fhágfaidh go mbeidh a gcórais imirce agus tearmainn níos athléimní tríd an méid seo a leanas a dhéanamh:
- An creat dlúthpháirtíochta a threisiú trína áirithiú go gcumhdaítear riachtanais dlúthpháirtíochta uile an Bhallstáit nó na mBallstát lena mbaineann.
- Raon maoluithe ar na gnáthrialacha a sholáthar, ag brath ar an staid.
Leis na rialacha nua, caomhnaítear an ceart chun rochtain a fháil ar an nós imeachta tearmainn agus áirithítear urraim do chearta bunúsacha, lena n-áirítear trí choimircí a fhágann go ndéanfaidh an Coimisiún measúnú ar na bearta, mar atá údaraithe ag an gComhairle, agus nach gcuirfear i bhfeidhm iad ach amháin in imthosca eisceachtúla, díreach don fhad is gá agus go feadh an mhéid is gá. Tabharfaidh an Coimisiún aird ar leith ar chomhlíonadh ceart bunúsach agus caighdeán daonnúil, ar riachtanas agus ar chomhréireacht na mbeart agus, chomh maith leis sin, déanfar breithniú i dtaobh an bhfuil an staid fós ann.
Tabharfar tús áite d’iarratais ó ghrúpaí leochaileacha, amhail mionaoisigh neamhthionlactha, mná torracha, agus teaghlaigh ina bhfuil leanaí óga. I gcás staid ionstraimithe inar féidir an nós imeachta teorann a chur i bhfeidhm maidir le gach iarratasóir, mionaoisigh faoi bhun 12 bhliain d’aois, baill teaghlaigh, agus daoine a bhfuil riachtanais speisialta nós imeachta nó ghlactha acu, déanfar iad a eisiamh ón nós imeachta teorann ón tús, nó, má tá tús curtha le nós imeachta cheana féin, a luaithe a bhainfear de thátal as measúnú aonair gur dócha go mbeidh bunús maith lena n-iarratais, ba cheart go scoirfeadh an nós imeachta sin d’fheidhm a bheith aige maidir leo.
Rialachán Eurodac
Leis an athmhúnlú ar Rialachán Eurodac, déanfar bunachar sonraí Eurodac atá ann cheana a iompú ó bhunachar sonraí tearmainn go bunachar sonraí lánfheidhme maidir le tearmann agus imirce. Tacóidh an bunachar sonraí nua leis an gcóras tearmainn agus cuideoidh sé leis an imirce neamhrialta a bhainistiú, chomh maith le tacú le cur chun feidhme an Rialacháin maidir le hAthlonnú agus na Treorach um Chosaint Shealadach. Comhtháthófar an bunachar sonraí isteach sa chreat idir-inoibritheachta chun é a cheangal go rianúil le bunachair shonraí eile de chuid an Aontais.
- Amach anseo, beidh Eurodac in ann ní hamháin iarratais, ach iarratasóirí freisin, a chomhaireamh. Tiocfaidh leathnú ar na cineálacha sonraí a chlárófar (ní hamháin méarloirg ach íomhá den aghaidh freisin, sonraí céannachta, cóipeanna de dhoiciméid aitheantais/taistil).
- Cuirfear fadú 5 bliana leis an tréimhse stórála le haghaidh cineálacha áirithe sonraí agus fanfaidh an tréimhse stórála le haghaidh sonraí iarratasóirí ag 10 mbliana. Beidh sonraí ann faoi dhaoine a dhíbhordáiltear tar éis oibríochtaí cuardaigh agus tarrthála, daoine a ghabhtar tar éis thrasnú neamhrialta na teorann seachtraí, daoine a aimsítear agus a bhfaightear amach ina leith go bhfuil siad ag fanacht go neamhdhleathach ar chríoch Ballstáit, daoine athlonnaithe agus tairbhithe na cosanta sealadaí.
Ráthaíochtaí slándála méadaithe:
- Áireoidh an córas anois freisin sonraí ó leanaí 6 bliana d’aois, rud a chuirfidh ar chumas na n-údarás leanaí a shainaithint i gcás ina scarfar óna dteaghlach iad agus iad siúd atá leochaileach a chosaint ara bheith i gcúinsí gáinneála ar dhaoine agus dúshaothraithe.
- Cruthóidh an córas féidearthacht freisin chun duine atá ag teacht isteach san Aontas agus atá ina bhagairt don tslándáil inmheánach a chur in iúl, ach sin faoi réir coimircí láidre cosanta sonraí.
Cuideoidh na rialacha nua le sainaithint daoine a éascú, déanfar iarratais dhúbailte a rianú agus méadófar cumas na mBallstát leo i dtaca le gluaiseachtaí tánaisteacha (gluaiseachtaí neamhúdaraithe iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta ón mBallstát teachta go Ballstát eile) a chosc agus déanfar na rialacha nós imeachta iomchuí a chur i bhfeidhm leo nuair a shainaithnítear dúshláin slándála.
Bainfidh daoine a bhfuil gá acu le cosaint tairbhe as nósanna imeachta tearmainn agus athlonnaithe níos tapa. Ina theannta sin, bainfidh catagóirí leochaileacha, lena n-áirítear mionaoisigh neamhthionlactha, tairbhe as a bheith sainaitheanta agus, ar an dóigh sin, laghdófar an baol go ndéanfar dúshaothrú nó gáinneáil orthu.
Rialachán maidir le Scagadh
Leis an Rialachán nua maidir le Scagadh, cuirtear rialacha aonfhoirmeacha ar bun lena n-áirithítear seiceálacha agus clárú cuí imirceach neamhrialta agus iarrthóirí tearmainn a thagann isteach san Aontas mar aon le nasc rianúil le nósanna imeachta um fhilleadh nó nósanna imeachta tearmainn.
Leis an Rialachán, dúntar bearna sa chreat atá ann cheana tríd an méid seo a leanas a áirithiú:
- Seiceálacha aonfhoirmeacha sláinte, céannachta agus slándála ar imircigh a thrasnaíonn teorainneacha seachtracha an Aontais go neamhdhleathach.
- Ní mór an scagadh a chur i gcrích laistigh de thréimhse theoranta ama: 7 lá don scagadh ag na teorainneacha seachtracha agus 3 lá don scagadh ar dhaoine a ghabhtar laistigh den chríoch;
- Daoine a dhíriú go tapa chuig na nósanna imeachta cearta (nós imeachta teorann tearmainn, gnáthnósanna imeachta teorann um thearmann nó um fhilleadh);
- Faireachán neamhspleách ar urraim do chearta bunúsacha le linn nósanna imeachta scagtha agus teorann.
Beidh ról lárnach ag na rialacha nua maidir leis an méid seo a leanas:
- Teorainneacha seachtracha a dhaingniú agus feabhas a chur ar bhainistiú na n-imirceach neamhrialta ar leibhéal an Aontais;
- Oibleagáid chomhchuibhithe ar na Ballstáit uile imircigh neamhrialta a shainaithint agus a scagadh, agus ar an dóigh sin, cleachtais náisiúnta éagsúla atá ann faoi láthair a ionadú;
- A áirithiú go ndéanann Ballstáit na chéad iontrála na seiceálacha is gá;
- An tslándáil a threisiú laistigh de limistéar Schengen trína áirithiú go sainaithneofar imircigh neamhrialta agus iarrthóirí tearmainn atá ina mbagairt do shlándáil inmheánach an Aontais;
- Baoil sláinte poiblí a bhainistiú trí sheiceálacha críochnúla.
Bainfidh imircigh neamhrialta agus iarrthóirí tearmainn tairbhe as an Rialachán maidir le Scagadh ar na bealaí seo a leanas:
- Áiritheofar leis na seiceálacha éigeantacha sláinte agus leochaileachta go ndéanfar iad siúd a bhfuil gá acu le cúram láithreach, chomh maith le mionaoisigh agus daoine leochaileacha, a shainaithint go luath; go mbainfidh siad tairbhe as na rialacha lena gcosnaítear iad a luaithe is féidir; agus go bhfaighidh siad an tacaíocht is gá;
- Rannchuideoidh an scagadh le próisis a dhéanamh níos tapúla agus níos éifeachtúla;
- Cuirfidh an sásra faireacháin neamhspleách nua feabhas ar thrédhearcacht agus ar chuntasacht le linn an scagtha agus, ag an am céanna, cuirfidh sé urraim do chearta bunúsacha chun cinn.
An Rialachán maidir le hIncháilitheacht
Glacann an Rialachán maidir le hIncháilitheacht ionad na Treorach maidir le hIncháilitheacht. Ionchorpraíonn sé Coinbhinsiún na Ginéive isteach i ndlí an Aontais agus is é is aidhm dó a áirithiú go gcuireann na Ballstáit critéir choiteanna i bhfeidhm chun daoine a cháiliú mar thairbhithe cosanta idirnáisiúnta. Sainítear ann freisin inneachar na gceart agus na n-oibleagáidí cosanta idirnáisiúnta atá ag tairbhithe cosanta idirnáisiúnta.
Leis an Rialachán maidir le hIncháilitheacht, neartófar agus comhchuibheofar na critéir maidir le cosaint idirnáisiúnta, agus na cearta a ghabhann léi, a dheonú tríd an méid seo a leanas a dhéanamh:
Cóineasú níos mó maidir le cleachtais agus cinntí tearmainn a chothú tríd an méid seo a leanas a dhéanamh:
- Ceangal a chur ar na Ballstáit a mheas an bhfuil malairt cosanta inmheánaí ann (cuid shábháilte laistigh den tír thionscnaimh), agus gan stádas dídeanaí a dheonú i gcás den sórt sin;
- Ceangal a chur ar na Ballstáit stádas cosanta idirnáisiúnta a tharraingt siar nuair atá an duine ina chontúirt don phobal nó don tslándáil;
- Ceangal a chur ar na Ballstáit treoraíocht atá cothrom le dáta ó Ghníomhaireacht an Aontais Eorpaigh um Thearmann (EUAA) maidir le tíortha tionscnaimh a chur san áireamh agus measúnú agus athbhreithniú á ndéanamh acu ar iarratais.
Cearta agus oibleagáidí na dtairbhithe a shoiléiriú tríd an méid seo a leanas a dhéanamh:
- Faisnéis chomhchuibhithe a sholáthar do thairbhithe;
- Ceangal a bheith ann ceadanna cónaithe a eisiúint laistigh de 90 lá i bhformáid chomhchuibhithe;
- An fhéidearthacht a thabhairt do na Ballstáit rochtain ar chúnamh sóisialta a chur de choinníoll ar rannpháirtíocht éifeachtach an tairbhí i mbearta lánpháirtíochta;
- Cearta mionaoiseach neamhthionlactha a threisiú ó thaobh faisnéis a sholáthar ar bhealach atá oiriúnach do leanaí agus faisnéis i ndáil leis na ceanglais a bhaineann leis na caomhnóirí;
- Soiléirítear go n-údaraítear stádais dhaonnúla náisiúnta, ar choinníoll nach ndeonaítear iad ach amháin do dhaoine nach dtagann faoi raon feidhme an Rialacháin maidir le hIncháilitheacht.
Leis na rialacha nua, déanfar an méid seo a leanas:
- Gluaiseachtaí tánaisteacha tairbhithe a dhíspreagadh;
- A áirithiú go dtabharfaidh iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta bunús lena n-iarratais trí na heilimintí ábhartha uile a chur ar fáil;
- Cóineasú na rátaí aitheanta ar fud na mBallstát a mhéadú agus na critéir maidir le deonú cosanta idirnáisiúnta a chomhchuibhiú tuilleadh;
- Dreasachtaí a sholáthar le haghaidh lánpháirtíochta.
Soláthrófar an méid seo a leanas do thairbhithe:
- Sraith shoiléir faisnéise íosta atá le soláthar de réir teimpléad a sholáthraítear in iarscríbhinn a ghabhann leis an Rialachán;
- Rochtain níos tapúla ar cheadanna cónaithe agus leanúnachas idir athnuachaintí;
- Cearta treisithe do mhionaoisigh neamhthionlactha;
- Sraith shoiléirithe ceart agus oibleagáidí maidir le fostaíocht, sochair shóisialta, cúram sláinte, oideachas, lánpháirtíocht etc.
An Treoir maidir le Coinníollacha Glactha
Leis an Treoir athbhreithnithe maidir le Coinníollacha Glactha, déanfar foráil maidir le caighdeáin íosta cúnaimh d’iarratasóirí ar thearmann ó na Ballstáit, ar caighdeáin iad lena n-áiritheofar caighdeáin leordhóthanacha mhaireachtála dóibh siúd a thagann chuig an Aontas agus a bhfuil cosaint idirnáisiúnta á lorg acu.
- Leis an Treoir uasghrádaithe, comhchuibhítear tuilleadh na caighdeáin cúnaimh ar fud an Aontais agus leagtar síos oibleagáidí ar na Ballstáit chun na caighdeáin sin a ráthú. Beidh sé d’oibleagáid ar na Ballstáit freisin plean teagmhais a fhorbairt i gcás ina mbeidh líon díréireach daoine ag teacht isteach.
- Neartaíonn sé coimircí agus ráthaíochtaí do dhaoine a bhfuil riachtanais ghlactha shonracha acu, lena n-áirítear leanaí. Déantar solúbthacht agus éifeachtúlacht a thabhairt isteach i mbainistiú na gcóras glactha freisin, mar aon le tacaíocht lánpháirtíochta mhéadaithe d’iarrthóirí tearmainn.
- Chun gluaiseachtaí tánaisteacha a chosc, ní bheidh na Ballstáit in ann dálaí glactha ábhartha a sholáthar nuair a aimsítear iarratasóir i mBallstát seachas an Ballstát atá freagrach.
Caighdeáin a chomhchuibhiú
- Leis na rialacha nua, áiritheofar caighdeáin leordhóthanacha ar fud an Aontais trí oibleagáid a chur ar na Ballstáit táscairí Ghníomhaireacht an Aontais Eorpaigh um Thearmann agus treoraíocht maidir le glacadh a mheas, acmhainneacht leordhóthanach a áirithiú agus pleananna teagmhais a bhunú.
Coimircí agus ráthaíochtaí neartaithe d’iarratasóirí ar thearmann
- Ní mór an measúnú ar riachtanais shonracha glactha a chur i gcrích laistigh de 30 lá (seachas tréimhse réasúnach mar atá luaite sa téacs reatha) agus is gá rochtain a bheith ag íospartaigh na céastóireachta agus an fhoréigin ar chúram a luaithe is féidir.
- Níor cheart coinneáil a úsáid má chuireann sí sláinte fhisiciúil agus mheabhrach na n-iarratasóirí i mbaol. De ghnáth, níor cheart leanaí a choinneáil agus bainfidh siad tairbhe as cosaint mhéadaithe, lena n-áirítear rochtain níos tapúla ar oideachas agus ionadaithe ainmnithe do mhionaoisigh neamhthionlactha.
Solúbthacht mhéadaithe agus próisis lánpháirtíochta
- Cuirfidh na rialacha nua ar chumas na mBallstát cóiríocht, agus limistéar geografach, a leithdháileadh d’iarrthóirí tearmainn ar bhealach níos solúbtha, agus déanfar foráil leo freisin maidir leis an bhféidearthacht srian a chur ar shaoirse gluaiseachta. Beidh rochtain ag iarrthóirí tearmainn ar an margadh saothair tráth nach déanaí ná sé mhí tar éis a n-iarratas a chlárú agus moltar do na Ballstáit rochtain níos luaithe a sholáthar go háirithe d’iarratasóirí ar dócha go mbeidh bunús maith lena n-iarratais. Beidh ar na Ballstáit rochtain ar chúrsaí teanga, oideachais shibhialta nó gairmoiliúna a áirithiú.
Bainfidh na Ballstáit tairbhe as solúbthacht níos mó agus as líon níos mó féidearthachtaí chun a gcórais ghlactha a eagrú ar bhealach leordhóthanach agus éifeachtach, agus iad i riocht ullmhúcháin níos fearr le haghaidh ócáidí nuair a chuirtear a gcórais tearmainn faoi bhrú.
Bainfidh iarrthóirí tearmainn, lena n-áirítear mionaoisigh, tairbhe as caighdeán leordhóthanach maireachtála ar fud na mBallstát, mar aon le coimircí agus ráthaíochtaí níos tapúla agus neartaithe a bheith acu mar aon le rochtain ar obair agus ar oideachas.
Creat Athlonnaithe an Aontais
Leis an Rialachán maidir le Creat an Aontais um Athlonnú agus um Ligean Isteach ar Fhoras Daonnúil (Creat an Aontais), cuirtear feabhas ar bhealaí sábháilte dleathacha chuig an Aontas do dhaoine a bhfuil gá acu le cosaint, agus rannchuidíonn sé le comhpháirtíochtaí idirnáisiúnta a neartú le tíortha neamh-AE a bhfuil pobail mhóra dídeanaithe á n-óstáil acu.
- Leis na rialacha nua, cruthaítear cur chuige comhchoiteann agus comhchuibhithe maidir le hathlonnú agus ligean isteach ar fhoras daonnúil, agus nósanna imeachta coiteanna ann. Cuirfidh sé sin ar chumas an Aontais labhairt d’aon ghuth agus cuideoidh sé le rannchuidiú an Aontais le hathlonnú idirnáisiúnta a mhéadú.
Comhbheartas agus nósanna imeachta coiteanna
- Leis an dlí nua, tugtar isteach nós imeachta aontaithe maidir le hoibríochtaí athlonnaithe agus ligean isteach ar fhoras daonnúil, rud a laghdaíonn na héagsúlachtaí atá ann faoi láthair idir cleachtais náisiúnta agus a fheabhsaíonn éifeachtúlacht.
- Samhlaítear leis plean Aontais 2 bhliain a ullmhú, ar plean é a ghlacfaidh an Chomhairle ar bhonn togra ón gCoimisiún agus lena gcuirfear Parlaimint na hEorpa ar an eolas le linn an phróisis. Cinnfear leis an bPlean seo ón Aontais líon iomlán na ndaoine a bhfuil gá acu le cosaint agus atá le ligean isteach san Aontas agus áiríonn sé tásca maidir leis an ranníocaíocht ó gach Ballstát, chomh maith le tosaíochtaí geografacha a leagan síos don Aontas maidir le tíortha nach tíortha AE iad óna gceadófar ligean isteach.
Comhpháirtíochtaí neartaithe le tíortha nach de chuid an Aontais iad
- Rannchuideoidh Creat an Aontais le comhpháirtíochtaí an Aontais le tíortha nach de chuid an Aontais iad a neartú, mar shampla trí dhlúthpháirtíocht dhomhanda a léiriú do thíortha a bhfuil pobail mhóra dídeanaithe á n-óstáil acu.
- Cuirfidh an Rialachán feabhas ar rannchuidiú an Aontais le tionscnaimh idirnáisiúnta um athlonnú agus um ligean isteach ar fhoras daonnúil, ar bhealach lena ngabhann sineirgíocht le gealltanais tíortha eile.
- Le Creat an Aontais, tugtar creat soiléir maidir le hathlonnú agus ligean isteach ar fhoras daonnúil sna Ballstáit, lena dtugtar isteach nósanna imeachta comhchoiteanna agus lena dtugtar intuarthacht agus éifeachtúlacht níos mó maidir le cásanna a láimhseáil ar an láthair.
- Tacófar le hiarrachtaí deonacha na mBallstát trí chistiú iomchuí ó bhuiséad an Aontais.
- Beidh na Ballstáit in ann dídeanaithe a ligean isteach trí scéim um athlonnú agus um ligean isteach ar fhoras daonnúil lasmuigh de Phlean an Aontais freisin.
- Cuidíonn Creat an Aontais le méadú a dhéanamh ar na bealaí sábháilte dleathacha chuig an Aontas i gcás an chuid is mó de na dídeanaithe is leochailí.
- Maidir le ligean isteach i gcomhréir le Plean an Aontais, leagann an Creat nósanna imeachta soiléire agus comhchuibhithe amach, lena n-áirítear amlínte agus soláthar faisnéise, chun trédhearcacht a fheabhsú agus éifeachtúlacht an phróisis a fheabhsú.